Monday, June 9, 2014

An post lae agus an méar fhada

Aoi-bhlag Alex Hijmans




Fitting writing in with a demanding day job is always a challenge – but a story can be written a line a day if need be, Alex Hijmans writes in the sixth episode of his monthly guest blog on creative writing.

Bíonn méara fada ag scríbhneoirí. Go mion minic, cuireann siad ina luí orthu féin nach bhfuil an t-am acu dul i mbun pinn.

Bréag atá ansin.

Gan dabht, bíonn misneach ag teastáil chun am a chur i leataobh d’fhiontar ar bith nach bhfuil toradh cinnte ag baint leis. Sin mar atá an scríbhneoireacht, faraor: ní léir i gcónaí gur fiú an tairbhe an trioblóid, go mbeidh luach ar ár saothar. Ar an drochuair, bíonn gréim le cur inár mbéal agus bíonn billí le n-íoc.


Údair mhórdhíola fágtha as an áireamh, is beag duine a n-éiríonn leis maireachtáil ar scríbhneoireacht fhicsin amháin. Bíonn post lae ag gcuid eile againn. Agus ní drochrud é sin: soláthraíonn post lae sruth seasta scéalta.


Nó ábhair scéalta, cibé. Go ró-mhinic, maraíonn an post lae amach muid. Bhí smaoineamh iontach agam féin, tráth: teach caife a oscailt. D’íocfadh an gnó sin na billí agus bheadh spás galánta agam chun díriú ar mo chuid scríbhneoireachta, gan cupán espresso i bhfad riamh. Bhuel, bhí an teach caife sin agam ar feadh cúig bliana go leith, agus i rith an ama sin ar fad, níor éirigh liom ach gearrscéal nó dhó a chríochnú. Na tograí liteartha eile ar fad ar chuir mé tús leo, níor éirigh liom iad a thabhairt chun críche: nuair a thagainn abhaile tar éis lá fada ag déanamh caife agus ceapairí, ní bhíodh an fuinneamh agam suí síos agus scéal a scríobh. Nó sin an bhréag a d’insínn dom féin.


An botún a bhí á dhéanamh agam, an t-am sin, ná a cheapadh go gcaithfinn scéal iomlán a scríobh san aon iarraidh amháin (nó gar go leor d’aon iarraidh amháin.) Go gcaithfinn an lá ar fad a bheith saor agam, nó níorbh fhiú peann a chur ar phár. Rinne mé dearmad go bhfuil gach scéal déanta suas as abairtí aonair, agus go bhféadfaí scéal a scríobh abairt amháin in aghaidh an lae dá mba ghá.


Fiú an té a bhfuil post lae dúshlánach aige, a chaitheann uair an chloig ar an traein i ndiaidh na hoibre agus a mbíonn scaifte gasúr ocrach ag fanacht air nó uirthi sa bhaile agus páirtnéir atá faoi strus ag a p(h)ost lae féin anuas ar gach rud eile – fiú an té sin, bíonn nóiméad nó dhó aige chun suí síos agus abairt nó dhó a chur ar phár. Le linn an turais traenach abhaile, mar shampa! An dúshlán a bhíonn roimh an scríbhneoir a bhfuil saol gnóthach aige ná na poill agus na prochóga ina sceideal a aithint – agus úsáid a bhaint astu.


Ar ndóigh, caithfear é seo a dhéanamh go rialta – gach lá, más féidir. Téann smaointe agus scéalta le sruth má chuirtear ar an méar fhada iad. Cé gur áis iontach é an leabhar nótaí, molaim filleadh ar thogra scríbhneoireachta go laethúil go dtí go mbíonn an chéad dréacht críochnaithe. Ina dhiaidh sin, cuirfidh tú an chéad dréacht sin ar an gcarn múirín (féach eagrán na míosa seo caite) agus tabharfaidh tú aghaidh ar an gcéad togra eile.


Beidh amantaí ann, áfach, go mbeidh fonn ort tú féin a chaitheamh ar an gcarn múirín, leis. Tá intinn an scríbhneora mar a bheadh garraí ann: má chuirtear barr i ndiaidh barra, ídítear an chré. Caithfear sos a thabhairt don tsamhlaíocht ó am go chéile le go mbeidh sí faoi bhláth go rialta. Caithfear sosanna rialta a thabhairt do mhatáin na meabhrach freisin: beidh siad uainn agus muid i mbun eagarthóireachta – ach sin ábhar na míosa seo chugainn.


Eagráin eile den aoibhlag anseo


Is scríbhneoir agus comhfhreagraí idirnáisiúnta é Alex. Tá roinnt saothar leis foilsithe ag Cois Life:

 Leabhar fóta-iriseoireachta, Splancanna ó shaol eile (2013)

 Bailiúchán gearrscéalta dar teideal Gonta (2012)


An t-úrscéal Aiséirí (2011)



Leabhar neamhfhicsean faoina shaol i mbruachbhaile bocht sa Bhrasaíl. Favela (2009)


No comments:

Post a Comment